تاریخچه آدامس و یک سوال مهم، آیا جویدن آدامس در سلامتی دندان ها موثر است؟

تاریخچۀ آدامس 

قرن‌هاست که از آدامس برای تمیز کردن دهان و یا خوشبو کردن تنفس استفاده شده است. اولین روش آدامس سازی در سال 1869 (135 سال پیش) ابداع شد و 59 سال بعد یعنی در سال 1928، آدامس‌هایی تولید شد که مواد دارویی به آنها اضافه می‌شد تا هنگام جویدن، مصرف کننده آن‌ها را دریافت کند.

امروزه اغلب از شیرین کننده‌های مصنوعی از قبیل ساخارین، آسپارتام، آس سولفام و سیکلامات جهت طعم دار کردن آدامس‌ها استفاده می‌شود. مقدار موجود چنین شیرین کننده‌هایی در موادی از قبیل برخی مواد شیرین مانند نوشابه‌های رژیمی و آدامس‌ها آنقدر نیست که از حد مجاز بیشتر شود و بنابراین خطری مصرف کنندگان را تهدید نمی‌کند.

در سال 1991 (حدود 13 سال)، تشکیلات دارویی ( فارماکوپه ) اروپا، طرح استفاده از آدامس را داد که به کمک آن بیماری‌های دهانی و یا بیماری‌های سایر نقاط بدن به کمک موادی که از راه دهان و یا سیستم گوارشی جذب می‌شوند، قابل درمان هستند. با جای دادن مواد دارویی در ترکیبات محلول در آب و یا در ترکیبات محلول در چربی، می توان این داروها را خیلی سریع (در عرض 15-10 دقیقه) پس از شروع جویدن آدامس و یا به کندی (طی ساعت‌ها) به بدن فرد رساند. از این داروها می‌توان فلوراید ( برای درمان و کاهش پوسیدگی‌های دندانی )، کلرهگزیدین (که یک ضد عفونی کننده موضعی است)، نیکوتین ( برای کاهش کشیدن سیگار با دریافت نیکوتین سیگار از طریق جویدن آدامس)، آسپیرین (ضد درد و التهاب)، دیمن هیدرینات (برای بیماری‌های روانی – هیجانی)، دیفن هیدرامین (داروی ضد حساسیت)، نیترات میکونازول (درمانگر بیماری قارچی کاندیدیاز یعنی همان برفک دهانی)، آنتی اسیدها (در تسکین و درمان ناراحتی معده)، و کافئین (به عنوان کاهش دهندۀ خواب) را نام برد. جویدنآدامس به ویژه برای کودکان به عنوان روشی برای دریافت داروها بیشتر مورد توجه است.

فنتول
فنتول که یک ماده شیمیایی افزودنی است و بعضاً به آدامس‌‌ها افزوده می‌شود با تأثیر بر پرزهای چشایی و سلول‌های بویایی، احساس خنکی خوشایندی را در مصرف کننده ایجاد کرده و از تشنگی فرد می‌کاهد. حتی استفاده از آدامس به جای بزاق مصنوعی در درمان خشکی دهان، ناشی از برخی سرطان‌ها موفقیت آمیز بوده و بیشتر مورد استقبال بیماران قرار گرفته است.

البته باید توجه داشته باشیم که جویدن آدامس نباید بر دریافت غذایی تاثیر بگذارد و یا با کاهش حس تشنگی ( به طور کاذب ) ما را از مصرف مایعات باز دارد.

نکات منفی درمورد آدامس که دربرخی مطالعات علمی به آنها اشاره شده است عبارت اند از:

1- استفاده از برخی خمیر دندان‌ها و برخی آدامس‌ها بیش از خرابی داندان‌ها ، موجب انتقال و حفظ باکتری‌هایی می شوند که عفونت ایجاد شده توسط آن باکتری‌ها در بدن، نهایتاً موجب ایجاد و یا تشدید بیماری‌های قلبی می‌شود.

2- جویدن برخی آدامس ها ، موجب افت فشار خون مینیمم و افزایش ضربان قلب در بیماران قلبی شده، و احتمال خطر را در آنان افزایش می‌دهد.

3- گاهی جویدن آدامس‌های شیرین شده با برخی شیرین کننده‌ها موجب بروز واکنش‌های حساسیتی در برخی افراد می‌گردد. ضمناً محققان اعلام کرده اند که جویدن آدامس در بعضی افراد حساس و مستعد، موجب تحریک دستگاه گوارش می‌شود. به علاوه مطالعۀ دیگر، مؤید بالا رفتن احتمال خطر سرطان زبان در کسانی بود که آدامس‌های با طعم دارچین، زیاد جویده بودند.

4- مصرف آدامس‌های حاوی کافئین (ماده تسکین دهنده موجود در قهوه) ممکن است به قدری بر خواب افراد اثر کند که موجب بی خوابی آنان شود.

علاوه بر ضررهایی که عده ای از محققان برای جویدن آدامس ذکر می کنند، مواردی از پَریدن آدامس به ریه افراد و خطرات عدیده‌ای برای آن ذکر شده است. برخی از محققان بیان کرده اند که جویدن آدامس برای کسانی که قرار است بیهوشی قبل جراحی داشته باشند بسیار خطرناک است و همین کار ممکن است باعث مسدود شدن ریه شود. بنابراین افرادی که قرار است جراحی لوزه داشته باشند، باید از جویدن آدامس در روز جراحی خودداری کنند. همچنین جویدن آدامس قبل از جراحی گوارشی با افزایش ترشحات گوارشی ، احتمال خطر را افزایش می‌دهد.

نکات مثبت درمورد آدامس، که دربرخی مطالعات علمی به آنها اشاره شده است عبارتند از:

1- بهبود حافظۀ عملی و افزایش توان یادگیری کوتاه مدت و بلند مدت. نکتۀ قابل توجه دیگر این که برخی از محققان اعلام داشته اند که، جویدن آدامس بخش جلوی شبکۀ کورتکس مغزی را فعال تر کرده و موجب پردازش بهتر اطلاعات مغز انسان می‌شود.

2- محققان معتقد هستند که نه تنها عضلات دهانی، بلکه فعالیت عضلۀ زبان نیز، هنگام جویدن آدامس افزایش می یابد و به دفع مواد سمی گروهی ازعضلات بدن کمک می کند.

3- نتایج بعضی دیگر از تحقیقات، نشانگر تأثیر مثبت جویدن آدامس در کاهش موارد ریفلاکس بوده است. ضمناً جویدن آدامس در حین پیاده روی، از بازگشت اسید معده به مری جلوگیری می کند.

4- به نظر برخی از محققان ، استفاده از آدامس موجب کاهش احتمال خون ریزی لثه و تشکیل پلاک‌های دندان می‌شود.

5- جویدن آدامس که حاوی گزیلیتول و یا سوربیتول ( انواعی از قندها که دارای بنیان‌های الکلی شیمیایی با جذب کند بوده و از آنها برای ساخت مربای دیابتی ها استفاده می‌شود) باشد، نه تنها به رشد باکتری‌ها کمک نکرده و باعث افزایش پوسیدگی دندان‌ها نمی‌شود، بلکه به کاهش پوسیدگی نیز کمک می‌کند. اثر جویدن آدامس‌های گزیلیتول و فلوراید، حتی از محلول‌های کلرهگزیدین و آمین فلوراید هم بهتر بود، گرچه استفاده از مسواک و خمیر دندان در جلوگیری از پوسیدگی دندان تأثیر بهتری داشت.

مطالعاتی حتی بر روی سالمندان هم انجام شد و نتیجه این بود که، جویدن آدامس در سالمندان ساکن خانه‌های سالمندان، موجب بهبود سلامت دهان و دندان آنها می‌شود.

6- برخی محققان بر این باورند که، گزیلیتول در جلوگیری از اوتیت میانی ( گوش درد ) در افرادی که به دفعات از آدامس‌های حاوی این ماده جویده باشند، موثر است.

منبع: www.akairan.com

گروه خبری تنقلات